Achegamento á documentación informativa

O seguinte traballo plantéxase como unha introdución ao concepto de “documentación informativa”. Pretende ser, polo tanto, un primeiro contacto con este termo de notable relevancia en tódolos ámbitos, un esquema sinxelo sobre os seus aspectos teóricos máis destacados.

Palabras clave

Documentación, información, coñecemento, difusión, documento, ciencia.

 Introdución

A  documentación como disciplina xorde a finais do século XIX da man de Paul Otlet e Henri Lafontaine, dous avogados  británicos pioneiros na expansión do método bibliográfico científico a tódalas áreas de coñecemento. A través da cooperación interbibliotecaria, asentaron as bases da documentación moderna como ciencia informativa.

Concepto

O catedrático J.L. López Yepes definiu no ano 1981  a documentación informativa como “aquela parte da Documentación que ten por obxecto de estudo o proceso de transmisión de fontes para a obtención de novos coñecementos na investigación da comunicación social, e no traballo no seo da empresa informativa”.

 Na actualidade, para definir a documentación informativa hai que ter en conta as súas tres dimensións principais:

·         Como disciplina científica, é o estudo da natureza, deseño e uso dos sistemas de información documental ao servizo da produción de informacións de actualidade, o incremento da súa calidade, o seu almacenamento, conservación, recuperación, difusión e reutilización.

·         Como profesión, defínese como o conxunto de prácticas profesionais relacionadas co deseño e uso de sistemas de información documental aplicados aos medios de comunicación social.

·         Como sector económico, consiste no conxunto de bens e servizos relacionados co deseño, creación e explotación de sistemas de información documental que permiten o almacenamento, conservación, representación, recuperación e difusión de informacións creadas polos medios de comunicación.

Principios

Os principios que rixen a documentación informativa son dous, segundo Galdón: por unha banda,  teleolóxicos (verificativo, explicativo, editorial) e, por outra, formais e circunstanciais (perdurabilidade, adecuación funcional, limitativo).

Características da información de actualidade

As características que condicionan as operacións de documentación informativa son as seguintes:

·         Enciclopedismo: trata todo tipo de temas, dende ciencia ata natureza, viaxes, temas políticos ou económicos, etc.

• Universalidade: tanto na súa difusión territorial, como nas súas orixes e fontes.

• Tratamento desigual por parte dos medios de comunicación.
• Concentración de la información que dificulta a análise documental.

• Redundancia, presente na coincidencia de temas. Pode entenderse como redundancia cíclica ou non.

• Despersonalización
• Obsolescencia da información

• Efecto latencia: a información de actualidade caduca só de xeito aparente xa que calquera feito pechado pode reabrirse.

• Multiplicidad de soportes

• Fragmentación da mensaxe

• Relatividade de significado

Funcións

Segundo Galdón, a documentación informativa conta coas seguintes funcións: preparatoria, crítico-verificadora, completiva, ligüístico-clasificadora, modélico-narrativa, orientadora, de actualización científica e informativa propia.

Pero, atendendo ao ser carácter de disciplina informativa, pódese dicir que as súas funcións principais son: produción da información, mellora da calidade e credibilidade da información, almacenamento, conservación, difusión e reutilización.

Finalidade

O obxectivo principal da documentación informativa consiste en facilitar aos usuarios a información necesaria para o avance do coñecemento.

Centro de documentación nun medio

Atendendo á tipoloxía de documentos (escritos, sonoros, gráficos e audiovisuais), existen catro tipos de centros especializados aos que pode recurrir un medio para documentarse:

·         Arquivos de prensa, hemerotecas ou bibliotecas.

·         Fonotecas, tanto de arquivos gráficos, como sonoros e audiovisuais.

Mapa conceptual: ideas básicas

Ø  Documentación informativa (século XIX)

Ø  Concepto à en función das súas tres dimensións: como disciplina científica, profesión ou sector económico

Ø  Principios: teleolóxicos, formais e circunstanciais

Ø  As características da información de actualidade condicionan as operacións de documentación informativa

Ø  Obxectivo principal: facilitar a información